Vajinit Hakkında

Vajinit, vajinal mukozanın iltihabı (enflamasyonu) ve jinekologlara en sık başvuru sebebi olan hastalıklardan birisidir. Vajinit, ergenlik çağındaki kadınların %90’unu etkilemekte ve olguların %30’unda ise iki veya daha fazla enfeksiyon beraber seyretmektedir. (1,2)

Vajinal akıntı, normal durumlarda vajina ortamının nemli kalmasını sağlayan berrak ve yumurta akını andıran bir salgıdır. Hamilelik, cinsel uyarım ve yumurtlama gibi doğal şartlarda vajina salgısı artabilir, ancak bu normal bir durum olduğu gibi herhangi bir yakınmaya da neden olmaz. Bu sebeple vajinal akıntının artması her zaman bir hastalık belirtisi olduğunu göstermez.

Vajinal akıntının miktarının artması, renginin ve kıvamının değişmesi ile birlikte kaşıntı, yanma ve kötü koku da hissediliyorsa, bu belirtiler özellikle 2-3 günden fazla sürüyorsa vajinal akıntı bir sorunun varlığına işaret ediyor olabilir.

Vajinit genelde hayati tehlike yaratan bir hastalık değildir. Ancak zamanında, ve doğru şekilde tedavi edilmez ise daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Vajinit oluşumundan sıklıkla (%90) üç etken sorumludur :

- Mantarlar (Candida albicans)

- Bakteriler (Gardnerella vaginalis)

- Parazitler (Trichomonas vaginalis)

Vajinit oluşumunda rol oynayan faktörlerin başında normal vajinal ortamın (floranın) bozulması ve pH’ın değişmesi gelmektedir.

Bu etkenlerden bazen ikisi, bazen de hepsi birarada bulunduklarında karma (mikst) vajinal enfeksiyonlardan söz edilir.

En sık görülen vajinit tipleri mantarların sebep oldukları kandidal vulvovajinit, bakterilerin sebep oldukları bakteriyel vajinoz ve parazitlerin sebep oldukları trikomonal vajinittir.

Sık rastlanan bir vajinit türü olan kandidal vulvovajinitin etkeni büyük çoğunlukla Candida albicans olarak adlandırılan maya mantarlarıdır. Candida albicans, sağlıklı kişilerin deri ve mukoz membranları ile normal florasında bulunan organizmanın doğal direncinin bozulması sonucu enfeksiyona neden olan mantarlardan en önemlisidir. Bu vajinit türü erişkin kadınların yaklaşık %75’inde yaşamları boyunca en az bir defa meydana gelmekte, %40-50’sinde de iki veya daha fazla kez tekrarlanmaktadır. (1)

Temel belirtisi vajina çevresinde şiddetli kaşıntı ve tahriştir. Buna bağlı olarak ayrıca dış cinsel organlarda kızarıklık ve şişlik, yoğun ve az miktarda peynirimsi akıntı da mevcuttur.

Normalde ağız, boğaz, bağırsak içi (kolon) ve vajina florasında bulunan bu mantar, vücuttaki dengeleri değiştiren hamilelik, şeker hastalığı (diyabet), obezite durumlarında, doğum kotrol ürünleri, sperm öldürücüler (spermisit), rahim içi araç (RİA) ve yoğun antibiyotik kullanımında hastalığa sebep olur.

- Dar ve sıkı sentetik giysilerin kullanılması

- Hamilelik (Hormonal dengenin değişmesi)

- Şeker Hastalığı

- Doğum kontrol haplarının kullanımı

- Yanlış temizlik alışkanlıkları

- Bağışıklık sistemi yetersizliği gibi nedenler vajinit oluşumunu kolaylaştıran etkenlerdir.

Vajinitten Korunmak İçin Alınması Gereken Önlemler ;

Temizlik, hastalıktan korunmada temel faktördür. İç çamaşırların her gün değiştirilmesi kaynatılıp ütülenmesi yararlıdır.

Vajinanın sabun veya intim duşlarla sık sık yıkanması vajinanın koruyucu tabakasını bozarak iltihabi hastalıkların yerleşmesine neden olur. Uzun süre tampon ve ped kullanımı da olumsuz bir etkendir.

Genel banyolara ve aşırı klorlu havuzlara girilmemeli, umumi tuvaletler ve ortak tuvalet temizlik malzemeleri kullanılmamalıdır.

Dış cinsel organ temizliğinde yıkama ve kurulama önden arkaya doğru yapılmalıdır. Bu yöntemle mikroplardan zengin bölge olan anüs çevresinden vajinaya mikropların taşınması önlenebilir.

Giysi seçimi hastalıklardan korunmada önemli bir faktördür. Sentetik elyaflı iç çamaşırları, pantolon gibi çok sıkı ve dar giysiler az hava aldıkları ve vajina çevresinin ısı ve nemini arttırdıkları için özellikle mantar gelişimini arttıran etkenlerdir. Mayo gibi uzun süre ıslak olarak taşınan giysiler de aynı nedenle zararlıdır. Bu nedenle rahat giysiler ve pamuklu iç çamaşırları tercih edilmelidir.

Kimyasal temas, lokal alerji ve aşırı duyarlılık sonucu vajina ortamını değiştirerek vajinite yol açabilir. Bu nedenle parfümlü tuvalet kağıtlarının kullanımından kaçınmak gerekir.

Uzun süreli ve kontrolsüz antibiyotik kullanımı sık görülen vajinit sebeplerinden biri olduğu için antibiyotikler sadece doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Beslenme alışkanlıkları da vajinit için hazırlayıcı olabilir. Özellikle bol şekerli besinlerle beslenme sonucu kan şekeri artacağından hastalık oluşumu kolaylaşabilir.

Cinsel ilişki sonucu oluşabilecek tahriş, enfeksiyonların gelişimini kolaylaştırabileceği ve ağrı da her tür vajinittte sık rastlanan bir bulgu (olduğu) için, diğer vajinit tiplerinde de tedavi süresince cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.

Borik asit bakteriyostatik ve fungustatik etkili bir ilaçtır. Harici olarak kullanılır. Candida glabrata ve diğer albicans olmayan türlerin neden olduğu vajinal kandidiyazis çoğu zaman harici borik asit tedavisine olumlu yanıt verir. Özellikle ciltte zedelenme olduğunda topikal olarak uygulanan borik asit preparatları sistemik toksisiteye neden olabilir.

DİKKAT! Gerek borik asit gerekse boraks sistemik etki için (dahilen) kullanılmazlar.

Borik asit fungustatik ve bakteriyostatik özellikleri olan harici anti-enfektif ajandır. Borik asitin antibakteriyel ve antifungal etkilerinin kesin mekanizması bilinmemektedir. Borik asit stafilokok ve streptokoklara karşı bakteriyostatik etki gösterir. Vajinadaki etkisinin vajina pH'sını artırmasına bağlı olduğu düşünülmektedir. Vajina pH'sının artma mantar hücresinin duvarından penetrasyonu artırır ve hücre duvarının yapısının bozulmasına neden olur.

1- Egan, ME, Lipsky, MS. Diagnosis of Vaginitis; American Family Physician, 2000 Sep 1; 62(5): 1095-104.

2- 2- Hetal B Gor, Vaginitis: Differential Diagnoses & Workup. Updated: May 19, 2010.